Her yazılımcının ve dijital içerik veya ürün üreticisinin bilmesi gereken bir konu lisanslardır. Özellikle açık kaynaklı içeriklerin lisansları oldukça önemlidir. Bu amaçla bir içerik derledim. İçeriği zaman içerisinde her zaman olduğu gibi güncellemeyi planlıyorum.
Açık kaynak lisansları, bir yazılımın kullanımını, paylaşımını ve değiştirilmesini düzenleyen lisans türleridir. Bu lisanslar, yazılımın kullanıcılarına çeşitli özgürlükler ve haklar sağlar. İşte bazı popüler açık kaynak lisans türleri ve bu lisansların karşılaştırılması:
MIT Lisansı
- İzin verilenler: Yazılımın kullanılması, kopyalanması, değiştirilmesi, birleştirilmesi, yayılması, alt lisanslanması veya satılması.
- Koşullar: Lisansın telif hakkı ve sorumluluk bildirimi korunmalıdır.
MIT Lisansını Kullanan Projelere Örnekler
- Ruby on Rails
- Node.js
- jQuery
- Laravel
- React
GNU Genel Kamu Lisansı (GPL)
- İzin verilenler: Yazılımın kullanılması, kopyalanması, değiştirilmesi, dağıtılması, alt lisanslanması veya satılması.
- Koşullar: Kaynak kodunun veya değişikliklerin GPL ile lisanslanması gerekmektedir. GPL ile lisanslanan yazılım, türevlerinin de GPL ile lisanslanmasını sağlar.
GPL Lisansını Kullanan Projelere Örnekler
- Linux: Dünyanın en popüler açık kaynak işletim sistemi olan Linux, GPL Lisansı altında dağıtılmaktadır. Linux çekirdeği ve buna dayanan diğer bileşenler, GPL Lisansı ile lisanslanmıştır.
- GNU Projesi: GNU Projesi, Richard Stallman tarafından başlatılan bir dizi özgür yazılım bileşeninden oluşur. GNU Projesi’nin birçok bileşeni, GPL Lisansı altında lisanslanmıştır. Örneğin, GNU C Kütüphanesi (glibc) ve GNU Compiler Collection (GCC) GPL Lisansı kullanmaktadır.
- LibreOffice: LibreOffice, popüler bir ofis üretkenlik yazılım paketidir ve GPL Lisansı ile lisanslanmıştır. Yazılımın kaynak kodu özgürce erişilebilir ve kullanılabilir durumdadır.
- GIMP: GIMP (GNU Image Manipulation Program), açık kaynaklı bir grafik düzenleme programıdır ve GPL Lisansı altında dağıtılmaktadır. GIMP, kullanıcılara özgürce kullanma, değiştirme ve dağıtma hakkı verir.
- WordPress: WordPress, popüler bir içerik yönetim sistemi ve blog platformudur. WordPress, GPL Lisansı ile lisanslanmıştır ve kullanıcıların yazılımı özgürce kullanmalarını ve dağıtmalarını sağlar.
Apache Lisansı
- İzin verilenler: Yazılımın kullanılması, kopyalanması, değiştirilmesi, dağıtılması, alt lisanslanması veya satılması.
- Koşullar: Kaynak kodunun veya değişikliklerin lisans, telif hakkı bildirimi ve garanti reddi bildirimi ile birlikte dağıtılması gerekmektedir.
Apache Lisansını Kullanan Projelere Örnekler
- Apache HTTP Server
- Apache Hadoop
- Apache Kafka
- Apache Cassandra
- Apache Lucene
BSD Lisansı
- İzin verilenler: Yazılımın kullanılması, kopyalanması, değiştirilmesi, birleştirilmesi, yayılması, alt lisanslanması veya satılması.
- Koşullar: Lisansın telif hakkı bildirimi korunmalıdır.
BSD Lisansını Kullanan Projelere Örnekkler
- FreeBSD
- NetBSD
- Nginx
- PostgreSQL
- OpenSSH
Creative Commons Lisansları
Creative commons lisansı hakkında şunu söyleyebilirim. Bu lisans genellikle resim, ses , müzik gibi dosyalar üzerinde ve paylaşımında kullanılıyor.
- İzin verilenler: Yazılımın kullanılması, kopyalanması, değiştirilmesi, dağıtılması, alt lisanslanması veya satılması (belirli lisans türlerine bağlı olarak değişebilir).
- Koşullar: Lisansın belirli koşullarına (atıf yapılması, ticari kullanımın sınırlanması vb.) uyulmalıdır.
Creative Commons Lisansını Kullanan Projelere Örnekler
- Wikimedia Commons: Wikimedia Commons, çevrimiçi olarak paylaşılan binlerce özgür medya dosyasının yer aldığı bir platformdur. Bu platformda bulunan içerikler, Creative Commons Lisansları altında paylaşılmaktadır.
- Jamendo: Jamendo, bağımsız müzik sanatçılarının müziklerini paylaşabildiği ve dinleyicilerin ücretsiz olarak indirebildiği bir platformdur. Jamendo’da yer alan müzikler, çeşitli Creative Commons Lisansları ile lisanslanmıştır.
- Flickr: Flickr, fotoğraf paylaşımı için popüler bir platformdur. Kullanıcılar, yükledikleri fotoğrafların lisansını belirleyebilir ve bazı Creative Commons Lisansları altında paylaşabilir.
- OpenClipart: OpenClipart, özgür ve açık kaynaklı vektör grafiklerin paylaşıldığı bir platformdur. Kullanıcılar, çizimlerini Creative Commons Lisansları altında diğer kullanıcılarla paylaşabilir.
- SoundCloud: SoundCloud, müzik paylaşımı ve keşif platformudur. Kullanıcılar, kendi müziklerini Creative Commons Lisansları altında paylaşabilir ve dinleyicilerle ücretsiz olarak paylaşabilir.
Creative Commons Lisansı Diğer Lisanslar Gibi Alt Lisanslara Sahiptir. Bunlar Şöyle
- CC BY (Attribution – Atıf): İçeriğin kullanılmasına, dağıtılmasına, değiştirilmesine ve ticari amaçlarla kullanılmasına izin verir. Atıf yapılması gerekmektedir.
- CC BY-SA (Attribution-ShareAlike – Atıf-BenzerPaylaş): İçeriğin kullanılmasına, dağıtılmasına, değiştirilmesine ve ticari amaçlarla kullanılmasına izin verir. Türev işler aynı lisans altında paylaşılmalıdır.
- CC BY-ND (Attribution-NoDerivs – Atıf-Türevİşaretlenmeksizin): İçeriğin kullanılmasına ve dağıtılmasına izin verir, ancak değişiklik yapılmasına izin vermez.
- CC BY-NC (Attribution-NonCommercial – Atıf-TicariAmaçlıDeğil): İçeriğin kullanılmasına, dağıtılmasına ve değiştirilmesine izin verir, ancak ticari amaçlarla kullanımını kısıtlar.
- CC BY-NC-SA (Attribution-NonCommercial-ShareAlike – Atıf-TicariAmaçlıDeğil-BenzerPaylaş): İçeriğin kullanılmasına, dağıtılmasına ve değiştirilmesine izin verir, ancak ticari amaçlarla kullanımını kısıtlar. Türev işler aynı lisans altında paylaşılmalıdır.
- CC BY-NC-ND (Attribution-NonCommercial-NoDerivs – Atıf-TicariAmaçlıDeğil-Türevİşaretlenmeksizin): İçeriğin kullanılmasına ve dağıtılmasına izin verir, ancak değiştirilmesine ve ticari amaçlarla kullanılmasına izin vermez.
Bunlar dışında Creative Commons’un CC0 isminde bir özelliği mevcut.
CC0 Lisansının Özellikleri
CC0 (Creative Commons Zero), Creative Commons tarafından sunulan bir lisans türüdür. CC0, içeriğin telif hakkını tamamen bırakan bir lisans olarak bilinir. CC0, içerik oluşturucuların eserlerini kamuya mal etmelerini sağlar, yani içeriği herkesin istediği şekilde kullanmasına izin verir.
CC0 lisansı altındaki bir eser, telif hakkı sahibi tarafından kamuya mal edilir ve içeriğin kullanılması, dağıtılması, değiştirilmesi, ticari amaçlarla kullanılması ve türev işler oluşturulması gibi her türlü faaliyet serbesttir. CC0, eserin sahibinin tüm telif haklarını vazgeçtiği ve içeriğin hukuki olarak kamu malı olduğunu ifade eder.
CC0, içeriğin daha geniş bir kitleye erişilebilir hale gelmesini ve yaratıcılığın teşvik edilmesini amaçlar. İçerik oluşturucular, eserlerini CC0 lisansı altında yayınlayarak, insanların bu eserleri özgürce kullanmasını ve geliştirmesini sağlarlar.
CC0 lisansı, diğer Creative Commons lisanslarından farklıdır, çünkü içerik oluşturucuları, içeriğin kullanımı konusunda herhangi bir sınırlama veya atıf gerekliliği koymaz. Bu nedenle, CC0 altında lisanslanmış bir içerik, telif hakkı sahibinin izni olmaksızın kullanılabilir ve değiştirilebilir.
CC0, açık veri hareketi, açık kaynak yazılım, bilimsel araştırmalar ve diğer alanlarda kullanılan bir lisans türüdür. İçerik oluşturucular, eserlerini toplumun yararına sunmak ve paylaşmak için CC0 lisansını tercih edebilirler.
Bu lisanslar arasında bazı önemli farklılıklar vardır. Örneğin, MIT Lisansı ve BSD Lisansı daha esnek olarak kabul edilirken, GPL Lisansı yazılımın türevlerinin de aynı lisans altında kalmasını sağlamaktadır. Apache Lisansı, ticari kullanımı desteklerken, bazı Creative Commons Lisansları ticari kullanımı sınırlayabilir.
Hangi Programlama Dili Hangi Lisansı Kullanıyor
- Python: Python Software Foundation Lisansı (PSFL)
- Java: GNU Genel Kamu Lisansı (GPL) veya ticari Oracle lisansı
- JavaScript: Farklı projelere bağlı olarak değişir (örneğin, jQuery MIT Lisansı kullanır)
- C++: Özel bir lisansı yok, projeye bağlı olarak değişir
- Ruby: Ruby Lisansı
- Go: BSD Lisansı
- Swift: Apache Lisansı 2.0
- PHP: PHP Lisansı 3.01
- C#: Microsoft tarafından sunulan Microsoft Software Lisansı
- Rust: Apache Lisansı 2.0
- Kotlin: Apache Lisansı 2.0
- Perl: GNU Genel Kamu Lisansı (GPL)
- R: GNU Genel Kamu Lisansı (GPL)
- Scala: BSD Lisansı
- Lua: MIT Lisansı
- TypeScript: Apache Lisansı 2.0
- Haskell: Özel bir lisansı yok, projeye bağlı olarak değişir
- MATLAB: Ticari bir lisansa tabidir
- Shell Scripting (Bash): GNU Genel Kamu Lisansı (GPL)
- Objective-C: Özel bir lisansı yok, projeye bağlı olarak değişir
| Lisans Türü | Alt Lisanslar | Ticari Kullanım | Atıf Gerekliliği | Değiştirme İzinleri | Ticari Garanti | Hukuki Garanti | Patent Garanti | Sorumluluk Reddi | Yazılım Garanti |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| MIT Lisansı | MIT/X11 Lisansı, Expat Lisansı | Evet | Gerekli | Evet | Hayır | Hayır | Hayır | Evet | Hayır |
| GPL (GNU Genel Kamu Lisansı) | GPLv2, GPLv3 | Kısıtlı | Gerekli | Evet | Hayır | Hayır | Hayır | Evet | Hayır |
| Apache Lisansı | Apache 2.0 Lisansı | Evet | Gerekli | Evet | Hayır | Evet | Hayır | Evet | Hayır |
| BSD Lisansı | BSD 3-Clause Lisansı, BSD 2-Clause Lisansı | Evet | Opsiyonel | Evet | Hayır | Hayır | Hayır | Evet | Hayır |
| Creative Commons Lisansı |
CC BY CC BY-SA CC BY-ND CC BY-NC CC BY-NC-SA CC BY-NC-ND | Kısıtlı | Gerekli | Sınırlı | Hayır | Hayır | Hayır | Evet | Hayır |
| CC0 Lisansı | Yok | Evet | Opsiyonel | Evet | Hayır | Hayır | Hayır | Evet | Hayır |
